Orhan Kemal kimdir? Orhan Kemal yapıtları neler?

Türk edebiyatının büyük ustaları ortasında anılan Orhan Kemal; fakir bölümün, personellerin, öğrencilerin ömrünü anlatan hikaye ve romanlar yazmış ve insan-toplum bağlantılarını gerçekçi bir lisanla yansıtmıştır. 27 roman, 19’u hikaye kitabı ile anı, inceleme, oyun, röportaj cinsinde kitaplar bırakmıştır. Roman, öykü, oyun, şiir üzere farklı üsluplarda birçok yapıta imza atmış olsa da daha çok romancılık istikameti ile tanınmıştır. Orhan Kemal kimdir? Orhan Kemal yapıtları neler? Orhan Kemal hayat hikayesi nedir?

ORHAN KEMAL KİMDİR?

Orhan Kemal, gerçek ismi Mehmet Raşit Öğütçü, 15 Eylül 1914 tarihinde Adana’da dünyaya geldi. Babası, o sırada Çanakkale cepheside, Dardanos’ta topçu teğmeni olan avukat Abdülkadir Kemali Beyefendi, annesi ise rüştiye mezunu, iki yıl kadar memleketinde ilkokul öğretmenliği yapmış Adanalı Azime Hanım’dır.

Çocukluğunun birinci yılları Adana’da geçti. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Adana’nın Fransız işgaline uğraması üzerine ailesi ile evvel Niğde’ye, sonra Konya’ya taşındı. Konya’da bulunduğu devirde Kuvâ-yi Ulusala hareketine karşı Delibaş isyanına tanıklık etti. Kuvay-ı Ulusala güçlerine katılmış olan babası; isyanın bastırılmasından sonra TBMM’ye Kastamonu milletvekili olarak girdi. Ankara’ya taşınan aile, 1923’te Adana’ya döndü. Ceyhan’da çiftçilikle uğraşmaya başlayan babası Toksöz gazetesini çıkardı. Takrir-i Sükûn Kanunu’nun akabinde pek çok gazete ile birlikte Toksöz de kapatıldı ve Abdülkadir Kemali Beyefendi 11 ay tutuklu kaldı. 1930’da Adana’da Ahali Cumhuriyet Fırkası’nı kuran Abdülkadir Beyefendi, Ahali isimli gazeteyi çıkardı. Babasının etkin siyaset ömrü içinde olmasına karşın Orhan Kemal bu yıllarda siyaset ile ilgilenmedi. Abdülkadir Beyefendi, Hür Cumhuriyet Fırkası’nın kendini feshetmesinden sonra partisini kapatıp Suriye’ye kaçtı. 1931’de bütün aile Beyrut’a yerleşti.

Orhan Kemal, Suriye’deki babasının yanına gidince orta tahsilini kendi isteğiyle yarıda bıraktı ve Beyrut’ta bulaşıkçılık ve matbaa personelliği yaptı. Bir yıl sonra tek başına Türkiye’ye dönerek babaannesinin yanına yerleşti; Adana’da çırçır fabrikalarında personellik ve kâtiplik yaptı. Bu yıllardaki birikimleri, ileride Baba Konutu, Avare Yıllar romanlarına hayat vermiştir. 1937’de çırçır fabrikasında (Millî Mensucat) bir personel olan Nuriye ile evlendi. Bir yıl sonra birinci çocuğu Yıldız doğdu.

ORHAN KEMALYAZARLIK MESLEĞİ

Birinci hikaye kitabı Ekmek Arbedesi (1949) ve Küçük Adamın Notları başlığı altında yayımladığı otobiyografik roman dizisiyle yaygın bir üne kavuştu. Edebi hayatı 1960’lı yıllarda doruğa ulaştı. Adana’da toprak ve fabrika çalışanlarının dünyasını, İstanbul’daki gecekondu mahallelerini, fabrika etraflarını yapıtlarına yansıttı. Murtaza, Hanımın Çiftliği, 72. Koğuş isimli yapıtları başyapıtlarındandır. Adanaspor’da futbol oynamıştır. Golcü Raşit olarak bilinmektedir.

1949’da babasını kaybetti ve birebir yıl doğan çocuğuna babasının ismini verdi ve doğumdan sonra ailesiyle İstanbul’a yerleşti. Hayatının geri kalanında geçimini kitap, makale, sinema senaryosu yazarak sağladı. 1952’de yayımladığı Murtaza ve Cemile romanları ile edebiyatçı olarak ünü yayıldı. 1954 yılında Bereketli Topraklar Üzerinde isimli romanı ile topraksız tarım emekçilerinin dramını edebiyat dünyasına taşıdı. Tıpkı yıl 72. Koğuş’u yazmaya başladı. 1957’de dördüncü çocuğu Işık doğdu.

1958’de Sait Faik Kıssa Armağanı’nı Kardeş Hissesi isimli hikayesi ile aldı. Sinema senaryoları yazsa da birden fazla sansürden geri dönmekteydi. O da senaryoları İlhan F. Demir, Yıldız Okur imzalarıyla kaleme aldı. 1964’te Devlet Kuşu romanına dayanılarak uyarlanan İspinozlar oyunu ile birinci sefer tiyatroya adım attı. İstanbul Kent Tiyatroları’nda sahnelenen oyun iki buçuk ay sonra bilinmeyen bir nedenle kaldırıldı. 1965 yılında “Nâzım Hikmet’le 3,5 Yıl” isimli anı kitabını yayımladı. Tıpkı yıl yayımlanan Bir Filiz Vardı isimli romanı ile otobiyografik romana döndü. 1960 yılında tanışıp duygusal bir bağlantıya girdiği fakat bağlarının ortaya çıkmasından kısa bir mühlet sonra ayrılmak zorunda kaldığı son aşkını anlattı.

Bulgar Müellifler Birliği’nin daveti üzerine 1970 yılında Sofya’ya gitti. Asıl emeli babaannesinin soyunun bulunduğu yerleri gezip not almak ve “93’ten Bu Yana” ismiyle ailesinin öyküsünü yazmaktı. Lakin bu isteğini gerçekleştiremedi. Geçirdiği bir beyin kanaması nedeniyle tedavi görmekte olduğu hastanede 2 Haziran 1970’te öldü. Cenazesi özel bir otomobil konvoyuyla birlikte 5 Haziran 1970’te yurda getirildi; Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.