10 milyon ziyan bile sevindirdi
Seher Alp
5 min read
İnşası sırasında “İhtiyaç var mı, yok mu” tartışmalarının yaşandığı Çanakkale Köprüsü, Hazine’den yemeye devam ediyor. Pandemi öncesinde ortalama günlük 12 bin aracın feribotla taşındığı körfezde araç başına 17.7 euro üzerinden günlük 45 bin garanti bulunuyor. Lakin bu teminat bayramda dahi sağlanamıyor. Ayrıyeten mukavelede belirlenen fiyat euro bölgesi enflasyonuna nazaran güncellenince Hazine’nin şirketlere vereceği toplam geçiş garantisi 6 milyar euroyu buluyor.
‘BU KUSURUN YÜZDE BİRİNİ ÖZEL DALDA YAPSA ÇABUCAK MİSYONDAN ALINIR’
Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu “Köprü ile yılda 415 milyon euro tasarruf sağlıyoruz. Olmasaydı feribot kuyruklarına mahkum olacaktık. Osmangazi üzere bu sayılar da her yıl artacak. Geleceğin muhtaçlığını bugünden planlıyoruz” dedi. Bayramın öteki günleriyle ilgili bilgi paylaşılmadı. Köprüde 31 bin araçlık farkın maliyeti 9.6 milyon TL oldu. Ekonomist Özgür Demirtaş “Böylesine bir yanlışın yüzde birini özel daldaki bir CEO yapsa, anında misyondan alınır” sözünü kullandı.
ÇANAKKALE KÖPRÜSÜ’NÜN ADİFE MALİYETİ 690 BİN EURO
Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu, Hazine’nin günlük 45 bin araç geçiş garantisi verdiği Çanakkale Köprüsü’nden arife günü olan 8 Temmuz Cuma günü 14 bin 275 adet araç geçtiğini açıkladı. Hesaba nazaran, 31 bin araçlık fark için Hazine, her araç başına yaklaşık 17.7 euro üzerinden şirkete bir günde toplamda yaklaşık 690 bin euro ödeme yapacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Osmangazi Köprüsü ve 1915 Çanakkale Köprüsü ile ilgili yazılı açıklama yaptı. Türkiye’ye katma bedel katan projeleri bir bir hayata geçirdiklerini belirten Karaismaioğlu, bu projelerin ortasında 1915 Çanakkale ve Osmangazi köprülerinin yer aldığına işaret etti. Toplumsal medya hesabı üzerinden de açıklamalarda bulunan Karaismailoğlu, Hazine’nin günlük 45 bin araç geçiş garantisi verdiği Çanakkale Köprüsü’nden arefe günü olan 8 Temmuz Cuma günü 14 bin 275 adet araç geçtiğini açıkladı. Bakan Karaismailoğlu bu geçiş adedini toplumsal medya hesabı üzerinden yeni bir muvaffakiyet üzere paylaştı. Böylelikle yaklaşık yapılan hesaba nazaran, 31 bin araçlık fark için Hazine, her araç başına yaklaşık 17.7 euro üzerinden şirkete bir günde toplamda yaklaşık 690 bin euro (9.6 milyon TL) ödeme yapılacak. Yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkarılan projeyi, 16 yıl 2 ay 12 gün işletme müddeti teklifiyle kazanan Türkiye ve Güney Koreli firmalardan oluşan ‘Daelim–Limak–SK–Yapı Merkezi Ortak Girişimi’ hayata geçirmişti. Projenin, 88 kilometre otoyol ve 13 kilometre ilişki yolu olmak üzere toplamda 101 kilometre uzunluğu bulunuyor. Projede Hazine’nin şirketlere verdiği geçiş garantisi toplamda 6 milyar Euro’yu buluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Mart’taki açılış merasiminde Çanakkale Köprüsü’nden araba geçiş fiyatının 200 TL olduğunu duyurmuştu. 1915 Çanakkale Köprüsü için günlük 45 bin araç geçiş garantisi verildi. Verilen garantide araç başı fiyat 15 euro + KDV oldu. Mukavelede belirlenen bu fiyat Euro bölgesi enflasyonuna nazaran güncellendiği için 2021 sonu enflasyonu hesaplandığında geçiş garantisi 2022 için 17.7 euro (290 TL) olacak. Buna nazaran köprünün yıllık garanti fiyatı yaklaşık 380 milyon Euro, işletme süreci boyunca verilecek toplam devlet garantisi ölçüsü ise yaklaşık 6 milyar euro oldu. Feribot işletmesini yapan GESTAŞ’ın taşıdığı yıllık araç sayısı günlük 10 bin araç civarında. Pandemi öncesi periyot olan 2019 yılında ise ortalama 12 bin araç taşındı. Yani feribotun taşıdığı araç sayısı verilen 45 bin araçlık garantinin çok altında.
BU YANLIŞIN YÜZDE BİRİNİ CEO YAPSA VAZİFEDEN ALINIR
Analist Prof. Dr. Bengi Başer “Çanakkale Köprüsü’nden, en ağır günlerden olan arefe gününde 14 bin 275 araç geçmiş. Hazine’den karşılanan günlük geçiş garantisi ise 45 bin araçmış. Yani garantiye hak kazanan araç sayısı 30 bin 725. Araç başı 17.7 eurodan, bir günlük kaybımız maalesef 544 bin euro olmuş” dedi. Ekonomist Atilla Çifter ise “Bayramda Çanakkale Köprüsü’nden geçiş yalnızca 14 bin. Bankalar finanse etmeseydi yapılamazdı. Daima merkez bankası bağımsızlığından bahsedilir lakin problem merkez bankasının bağımsızlığından da öte bankaların bağımsızlığı (ya da üst idare kalitesi). Kamu-özel hepsi” yorumunu yaptı. Analist Ayşe Aydoğdu da “Günlük 45 bin araç garantisi verdikleri ve cebimizden çatır çatır parasını ödedikleri, 1915 Çanakkale Köprüsü’nden Bayramdan 1 gün evvel 14 bin araç geçiyor ve AK Partili Bakan bunu büyük muvaffakiyet ve rekor diye halka anlatıyor” diye konuştu. Ekonomist Özgür Demirtaş ise şu yorumu yaptı: “Böylesine bir kusurun 100’de birini özel daldaki bir CEO yapsa, anında vazifeden alınır.”
OSMANGAZİ KÖPRÜSÜ’NDE GARANTİ AŞILDI
Osmangazi Köprüsü’nün, İstanbul’u Ege’ye bağlayan İstanbul-İzmir Otoyolu’nun en kıymetli bölümünü oluşturduğuna vurgu yapan Bakan Adil Karaismailoğlu “Körfezi araba ile mevcut yolu kullanarak geçmek 1.5 saat, feribot ile geçmek ise 45 ila 60 dakika sürüyordu. Ağır günlerde bekleme mühleti saatleri buluyordu. Artık, Osmangazi Köprüsü’yle körfez 6 dakikada geçilebiliyor” tabirlerini kullandı. 4 Temmuz’da 43 bin 301 aracın kullandığı Osmangazi Köprüsü’nün garanti karşılama oranının yüzde 108 olduğunu bildiren Karaismailoğlu, şunları söyledi: “5 Temmuz’da 43 bin 492 araç geçişi ile garanti karşılama oranı yüzde 109, 6 Temmuz’da 49 bin 453 araç ile garanti karşılama oranı yüzde 124 olarak gerçekleşti. 7 Temmuz’da 64 bin 296 araç Osmangazi Köprüsü’nden geçiş yaptı. Garanti karşılama oranı da yüzde 161 düzeyine yükseldi. Arife günü, yani 8 Temmuz Cuma günü, araç hareketliliğinde önemli oranlarda artış yaşandı. Toplam 80 bin 624 aracın köprüyü kullandığı belirlendi. Garanti karşılama oranı ise yüzde 202’lere çıktı. Son 6 ayda ortalama 46 bin araç Osmangazi Köprüsü’nü kullandı. Çanakkale Boğazı’nda tarihte birinci defa kesintisiz karayolu kontağını sağlayan 1915 Çanakkale Köprüsü ile boğaz geçiş müddeti de 6 dakikaya indi. Tatil devirlerinde körfezdeki emsal imgeleri Çanakkale’de de görüyorduk. Saatler süren feribot zahmeti, 1915 Çanakkale Köprüsü ile sona erdi. 4 Temmuz’da 7 bin 31 araç Çanakkale Köprüsü’nden geçiş yaparken, 8 Temmuz’da 14 bin 275 araç köprüyü kullandı. Ülkemize katma paha katan bu projemiz de tıpkı Osmangazi Köprüsü’nde olduğu üzere garanti karşılama oranlarını yakalayacak.”
